Yüzlerce yıldır gıda hazırlama ve fermentasyon işlemlerinde kullanılan maya, günümüzde tükettiğimiz birçok gıdada bulunur. Dolayısıyla bazı kişilerde maya intoleransının (hassasiyetinin) görülebildiğine, bu durumun da kilo artışına ya da kaybına yol açabildiğine dikkat çeken Uzman Diyetisyen Ayşe Gül Güven, konuyla ilgili merak edilenleri şöyle anlattı:
Ayşe Gül Güven
Maya içeren besinler
Mayaya karşı hassasiyetinizi bazı yiyecekleri sırasıyla beslenmenizden çıkararak belirleyebilirsiniz. Bu besinleri şöyle sıralayabiliriz.
– Ekmek ve hamur işleri (kek, poğaça, kurabiye, simit, pizza hamuru, bisküvi gibi)
– Çoğu alkol çeşidi
– Peynir, kefir, yoğurt, ayran
– İyi şartlarda muhafaza edilmeyen tereyağı, dondurma
– Turşu
– Ambalajı açılıp, buzdolabında bekletilen işlenmiş meyve suları ve konserve domatesler
– Sirke
– Kurutulmuş et, sosis
– Mayonez, ketçap
– Tofu, soya sosu
– Tazeliğini yitirmiş üzüm, çilek, kiraz, mantar, kuru meyveler (Hepsi yüzeylerinde oluşabilen küflere karşı iyice yıkanmalı)
– Açıkta beklemiş yemekler
– Krema
– Bazı et suyu tabletleri
Bu arada gıda etiketlerinin de maya içeriklerine karşı kontrol edilmesinde yarar var.
BESLENMEDEN TAMAMEN ÇIKARTILMAMALI ELEME YAPILMALI
Probiyotikler, bağırsaklardaki dost bakterilerin sayısının artmasına yardımcı oldukları için mayaya karşı toleransı da artırabileceği çalışmalarla gösterilmiştir. Bu nedenle aralarında kefir, yoğurt gibi faydalı gıdalar da bulunduğu için yiyecek günlüğü tutulup yakınmalara yol açmayan besinler elenenler listenizden çıkartılabilir. Böylece vücudunuzdaki maya miktarını kontrol etmenizi sağlar. Ayrıca maya, B vitamini kaynağı olmakla birlikte, potasyum, çinko ve magnezyum da içerir. Bu nedenle mayayı hayatınızdan çıkaracaksanız B vitaminin diğer kaynakları olan et, balık, yumurta, tam tahıllar, kuru yemişler, koyu yeşil yapraklıların günlük beslenmenizde yer aldığından emin olmalısınız.
Vücutta ne gibi değişiklikler olur?
Araştırmalara göre maya insülin direncine neden olan besinler arasındandır. Maya hassasiyeti vücutta histamin salınımını artırıp, ödeme neden olabilir. Bağırsaklardaki serotonin hormonunu salınımını azaltıp, mutsuzluğa ve duygusal açlığı tetikleyebilir. Bu nedenlerle de kilo alımına yol açabilir. Öte yandan mantarlar aleminin Candida cinsine ait olanları insan vücudunda enfeksiyonlara sebep olabilir. Bu mantarın 46 farklı cinsi bulunur. En yaygın türü Candida albicans olarak bilinen mayadır. Çoğu durumda bu maya vücudumuzda hastalığa neden olmadan bulunur. Ancak bazı durumlarda mayanın çoğalmaya başlaması ve rahatsızlıklara neden olması için uygun koşullar ortaya çıkar. Mayaların dengesiz üremesi ağız boşluğundan kalın bağırsağa kadar sindirim sisteminin herhangi bir yerinde meydana gelebilir. Midedeki maya enfeksiyonu arttığında sindirimi bozarak kilo kaybına yol açar.
GIDA ALERJİSİ İLE GIDA HASSASİYETİ ARASINDAKİ FARK
Çoğu kişide gıda alerjilerine nedeni olan belli gıdalar vardır. Buğday, balık (özellikle kabuklu deniz ürünleri), soya, süt, yumurta, fındık (özellikle yer fıstığı) ve turunçgiller en yaygın görülenleridir. Gıda alerjileri, daha yaygın fakat daha az şiddetli olan gıda hassasiyetiyle karıştırılmamalıdır. Gıda intoleransı (hassasiyeti) tüketilen bir besinin içerisinde bulunan herhangi bir maddeye karşı sindirim ve bağışıklık sisteminin reaksiyonu olarak tanımlanır.
BU BELİRTİLERE DİKKAT!
Gıda hassasiyetine yol açan nedenlerden biri de mayadır. Karşımıza çıkan en yaygın maya çeşitleri ekmek ve bira mayasıdır. Her ikisi de Saccharomyces cerevisiae mantar türünden kaynaklanır. Mayalı besinlere karşı hassasiyet kişide şişkinlik hali, hazımsızlık, yorgunluk, bulantı, şekerli gıdalara karşı aşırı istek, karın krampları, sivilce, egzama, cilt döküntüleri, ağız kokusu ve hazımsızlık gibi çeşitli semptomlara neden olur. Diğer birçok gıda hassasiyeti gibi maya hassasiyetine karşı önerilen yol da maya içeren gıdalardan uzak durulmasıdır. Mayasız bir diyet zor görülebilir çünkü günümüzde tükettiğimiz yiyecek, içecek ve hazır ürün çeşitliliğinin artması ve gıdalardaki çeşitli katkı maddeleri bu yakınmaları oluşturan gıdaları saptamanızı zorlaştırabilir. Ancak ortaya çıkan semptomlara karşı en iyi önleyici tedbir budur.
Maya içermeyen besinler
– Kabartma tozu ile hazırlanmış hamur işleri
– Taze sebze ve meyveler
– Et, tavuk, hindi, balık, deniz ürünleri
– Yumurta
– Yağlar
– Otlar, baharatlar
– Votka, viski, cin, rom, tekila gibi damıtılmış alkoller
